Zadania i uprawnienia:

I. Zadania

• ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
• czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego,
• współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,
• zabezpieczanie miejsca przestępstwa , katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsca zagrożonego takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów do momentu przybycia właściwych służb, a także w miarę możliwości ustalenie świadków zdarzenia,
• ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
• współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych,
• doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub do miejsca zamieszkania,
• informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym oraz współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,
• konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy,
• egzekwowanie przestrzegania prawa miejscowego.

II. Uprawnienia

• legitymowanie osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości . Odmowa poddania się legitymowaniu (odmowa okazania dokumentu tożsamości, wprowadzenie w błąd co do tożsamości swojej lub i innej osoby) stanowi wykroczenie z art. 65 Kodeksu Wykroczeń i jest karana przez sąd. Osoba taka powinna liczyć się z tym, że może zostać doprowadzona do najbliższej jednostki Policji celem ustalenia tożsamości - wbrew swojej woli, także z użyciem środków przymusu bezpośredniego,
• udzielanie pouczeń,
• nakładanie grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w odrębnych przepisach,
• dokonywanie czynności wyjaśniających , kierowanie wniosków o ukaranie do sądu, oskarżanie przed sądem i wnoszenie środków odwoławczych,
• kontrola ruchu drogowego w następującym zakresie: nieprawidłowe parkowanie, nie zastosowanie się do znaku drogowego B-1 (zakaz ruchu w obu kierunkach), przepisy dotyczące ruchu pieszych , rowerów i motorowerów. W tych przypadkach strażnicy są uprawnieni do zatrzymywania pojazdów.
  Ponadto przekroczenie dopuszczalnej prędkości lub nie stosowanie się do wskazań sygnalizacji świetlnej (na podstawie wskazań urządzeń rejestrujących),
• usuwanie pojazdów - które stanowią utrudnienie lub zagrożenie w ruchu drogowym, pojazdów bez tablic rejestracyjnych, lub których stan wskazuje na to, że nie są używane;
  Unieruchamianie nieprawidłowo zaparkowanych pojazdów przez blokowanie ich kół. Powyższe dotyczy pojazdów znajdujących się na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania,
• uniemożliwienie jazdy kierującenu pojazdem co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że znajduje się w stanie nietrzeźwości, po spożyciu alkoholu lub podobnie działającego środka,
• wydawanie poleceń,
• żądanie niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych, jak i od każdej osoby na zasadach określonych w ustawie o Policji,
• obserwowanie i rejestrowanie przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych.

III. Środki przymusu bezpośredniego.

Strażnik może stosować w stosunku do osób uniemożliwiających mu wykonywanie ustawowych zadań następujących środków przymusu bezpośredniego:

• siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
• kajdanki,
• pałka obronna wielofunkcyjna typu TONFA,
• pies obronny,
• ręczny miotacz gazu,
• paralizator elektryczny (powyżej 10 mA),
• broń palna bojowa (tylko do ochrony obiektów i konwojowania)

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych,
• Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym,
• Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks Wykroczeń.